Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS

Tầm nhìn được đề xuất đòi hỏi trước hết phải đầu tư vào cấu trúc cảnh quan để tạo ra một bộ khung ổn định cho những thay đổi trong tương lai. Quá trình nghiên cứu hiện trạng đã chỉ ra được những yếu tố xác định cấu trúc này dựa trên logic phân lớp cảnh quan. Điều kiện thổ nhưỡng và thủy văn là những yếu tố sống cònđối với những vùng đất thấp, được kết hợp với các lớp sinh thái, hạ tầng và sử dụng đất. Phân tích dẫn đến việc xác định được ba vùng sinh thái với những điều kiện khác nhau, mỗi vùng có những tiềm năng, hạn chế và hình ảnh riêng.Từ Bắc tới Nam, thổ nhưỡng thay đổi từ sét đến sỏi. Do vậy, chương trình phát triển sẽ theo hướng tập trung mật độ đô thị và nông nghiệp về phía Bắc rồi giảm dần tới một công viên thiên nhiên ngập nước ở phía Nam. Vùng giữa hai cực này sẽ được phát triển thành một khu công viên sinh thái và nghỉ dưỡng xen lẫn với những cụm công trình nhỏ. Mạng lưới đê kè hiện hữu sẽ được sử dụng là cấu trúc nền cho phát triển ở vùng phía Bắc. Những hàng cây mới nhấn mạnh cấu trúc xương kép và một đường giao thông liên vùng mới sẽ được thiết lập để tạo cảm nhận về tỷ lệ. Kết quả là một cảnh quan trang trại rất gần với bản sắc những vùng ngoại ô của các lõi đô thị cổ và tạo ra một bộ xương cấu trúc cho hàng loạt công năng và không khí mới.

 
 Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS

 

Vùng Zuiderplaspolder là một khu vực đang còn gây tranh cãi về tương lai phát triển đô thị và cây xanh tại vùng Tây Nam Hà Lan. Vùng cảnh quan ở đây, trong dải đất giữa Rotterdam và Gouda, đang là đối tượng của rất nhiều chương trình phát triển. Mỗi năm có khoảng 80 ha đất được chuyển đổi thành đất phát triển đô thị và khai khoáng. Nhóm sư cảnh quan đô thị Palmbout và HNS đã đề xuất một sự chuyển đổi cảnh quan làm tăng giá trị của nó, tạo cảm nhận về tỷ lệ và quan trọng nhất là chuẩn bị cho những phát triển tương lai.

 Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS  Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS

Tầm nhìn được đề xuất đòi hỏi trước hết phải đầu tư vào cấu trúc cảnh quan để tạo ra một bộ khung ổn định cho những thay đổi trong tương lai. Quá trình nghiên cứu hiện trạng đã chỉ ra được những yếu tố xác định cấu trúc này dựa trên logic phân lớp cảnh quan. Điều kiện thổ nhưỡng và thủy văn là những yếu tố sống cònđối với những vùng đất thấp, được kết hợp với các lớp sinh thái, hạ tầng và sử dụng đất. Phân tích dẫn đến việc xác định được ba vùng sinh thái với những điều kiện khác nhau, mỗi vùng có những tiềm năng, hạn chế và hình ảnh riêng.Từ Bắc tới Nam, thổ nhưỡng thay đổi từ sét đến sỏi. Do vậy, chương trình phát triển sẽ theo hướng tập trung mật độ đô thị và nông nghiệp về phía Bắc rồi giảm dần tới một công viên thiên nhiên ngập nước ở phía Nam. Vùng giữa hai cực này sẽ được phát triển thành một khu công viên sinh thái và nghỉ dưỡng xen lẫn với những cụm công trình nhỏ. Mạng lưới đê kè hiện hữu sẽ được sử dụng là cấu trúc nền cho phát triển ở vùng phía Bắc. Những hàng cây mới nhấn mạnh cấu trúc xương kép và một đường giao thông liên vùng mới sẽ được thiết lập để tạo cảm nhận về tỷ lệ. Kết quả là một cảnh quan trang trại rất gần với bản sắc những vùng ngoại ô của các lõi đô thị cổ và tạo ra một bộ xương cấu trúc cho hàng loạt công năng và không khí mới.

 Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS

Mặt bằng tổng thể

Thiết kế này là một minh họa cho lối tiếp cận dựa rất sát vào kết quả nghiên cứu hiện trạng. Những bản vẽ được sử dụng trong toàn bộ quá trình thiết kế chỉ rõ tác dụng của nghiên cứu hiện trạng đối với ý tưởng thiết kế như thế nào và cho thấy những ý tưởng thiết kế có thể được diễn đạt thật dễ dàng bằng những sơ đồ, phác họa và mặt cắt. Nó cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của cấu trúc thiên nhiên trong quá trình biến đổi theo thời gian. Cả cấu trúc thiên nhiên và sự biến đổi của nó đều là cơ sở cho thiết kế.

Thông tin dự án:
Vị trí: Phía Nam Hà Lan
Thời gian: 2003-2005 (thiết kế)
Quy mô: 4.902 ha
Nội dung: 10.000-30.000 hộ dân, 150-300 Ha doanh nghiệp, 200 Ha nhà kính
Khách hàng: Chính quyền vùng Zuiplaspolder
(*)Nhóm cảnh quan đô thị Palmbout và nhóm kiến trúc sư cảnh quan HNS
Thể loại môi trường: Cấu trúc cảnh quan với những dạng công năng sử dụng đất và danh mục những thể loại môi trường.

 Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS

Khung cấu trúc

Khung cấu trúc (ảnh trên):

Quy hoạch khung cấu trúc của vùng chỉ ra những liên kết giao thông chính. Từ Tây Bắc tới Đông Nam, có thể phân biệt ba khu vực. Với quan điểm tạo ra một thành phố kết nối, những can thiệp hạ tầng theo hướng giảm tải cho cấu trúc hiện hữu và tạo ra quan hệ mới với vùng cảnh quan xung quanh. Những kết nối với đường cao tốc gần đó được tái tổ chức và một hệ thống liên vùng rất chặt chẽ được xây dựng.

Cấu trúc mạng (hình dưới):

 Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS

Cấu trúc mạng

Sơ đồ cho thấy sự khác nhau giữa cấu trúc hướng nội hiện tại và cấu trúc mạng đề xuất. Hệ thống được xây dựng theo quan hệ hình tuyến dài với cảnh quan hiện hữu. Một số đường nội bộ mới có quan hệ với mạng đê điều hình ô cờ và cấu trúc xương sườn hiện tại được nhân đôi.

 Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS

Những kết nối liên vùng mới cắt qua vùng cảnh quan tại một khoảng cách nhất định, gắn kết khu vực thiết kế với vùng xung quanh.

Mỗi vùng trong ba khu vực đã xác định đều có một cấu trúc nước khác nhau, nhưng đều mang hình thức kẻ ô. Nền sét vững và mức nước thay đổi cho phép đa dạng sử dụng đất ở khu vực phía bắc. Nông nghiệp (nhà kính, trồng hoa) cũng như đô thị hóa mật đô cao được quy hoạch ở vùng này. Vùng chuyển tiếp có thể chứa những cụm phát triển nhỏ trong một cảnh quan công viên. Ở phía nam, nền sỏi ngập nước đòi hỏi một công năng công viên thiên nhiên, cũng có thể xen kẽ một số nhà nổi.

 Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS

Palmbout tự dán nhãn hiệu cho phương pháp tiếp cận thiết kế của họ là “Vẽ mặt đất, chồng lớp thời gian”, với ý nghĩa cơ bản là bản thân cảnh quan phải được chuẩn bị cho quá trình biến đổi trước mọi chương trình sử dụng đất. Như đồ án đã minh họa, việc tìm kiếm cấu trúc hỗ trợ và khuyến khích phát triển này xuất phát từ những phân tích rất kỹ lưỡng cảnh quan hiện hữu (và những điều kiện cấu thành của nó như nước, đất .v.v) Những điều kiện hiện trạng lại được bổ sung bởi sự hiểu biết về quy luật biến đổi của nó trong quá khứ. Cuối cùng, những nhận thức từ phân tích hiện trạng này sẽ trực tiếp dẫn đến những yếu tố chủ chốt của phương án quy hoạch một cách rất có cơ sở. Trong cách tiếp cận này, sự sáng sủa của các bản đồ phân tích có tính quyết định. Những bản đồ phân tích rất chính xác thường bộc lộ rõ cơ hội hay hạn chế của khu vực, dựa vào đó mà phát triển ý tưởng quy hoạch. Những mặt bằng, mặt cắt, sơ đồ và phác họa này không chỉ là công cụ để thể hiện và làm rõ kết quả phân tích (nhằm hiểu kỹ về hiện trạng vùng nghiên cứu), mà chúng còn là những công cụ quan trọng tạo ra các lớp để nghiên cứu sự biến đổi trong tương lai. Kết hợp những bản đồ phân tích chi tiết và chính xác với những sơ đồ và phác họa 3D trừu tượng sẽ thể hiện được cả phần phân tích lẫn ý tưởng một cách dễ hiểu. Những tư liệu ảnh được chọn lọc giới thiệu ở đây thể hiện rõ mối quan hệ chặt chẽ giữa phân tích hiện trạng và thiết kế cũng như cho phép hình dung rõ ràng toàn bộ quá trình thiết kế.

 Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS

Một phác họa tầm nhìn chim bay thể hiện rõ ấn tượng về những đường giao thông chính trong khu vực. Được trừu tượng hóa để tập trung vào ý chính, những bản vẽ này đã chỉ rõ những chi tiết đặc trưng có tác dụng làm nổi bật các yếu tố không gian.

 Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS

Cảnh quan khu vực này ở thế kỷ 19, điều kiện thổ nhưỡng hiện tại và sắc thái địa hình đã gợi tứ cho việc chia vùng này thành ba khu vực. Từ Bắc tới Nam, khả năng chịu tải cho phát triển giảm dần.

 Độc đáo cấu trúc thiên nhiên trong sự biến đổi của thời gian / Palmbout & HNS

Vì thời gian là một chủ để thiết kế rất quan trọng, một loạt bản vẽ đã được dùng để thể hiện ý tưởng về sự biến đổi dần dần theo thời gian. Những mặt cắt làm rõ quá trình biến đổi có thể diễn ra như thế nào trong một khoảng thời gian được bổ sung bởi những phân tích rõ ràng “trước và sau”. Những bản vẽ này là mấu chốt trong quá trình thiết kế nhằm nghiên cứu những tiềm năng, đồng thời cũng là công cụ hữu hiệu để diễn đạt ý tưởng.

BÀI HỌC KINH NGHIỆM :

Về mặt giải pháp quy hoạch, đồ án này không có phát kiến gì đặc biệt, nhưng đây là một ví dụ điển hình về sử dụng công cụ phân tích để xác định vấn đề, định hướng quy hoạch cũng như giải trình chiến lược. Quá trình nghiên cứu thiết kế bắt đầu bằng những hiểu biết vững chắc những đặc điểm cảnh quan như thổ nhưỡng, thủy văn, quản lý nước mặt v.v. thông qua công cụ là các bản đồ phân tích, từ đó, tạo điều kiện cho những phát triển hiệu quả, kinh tế và phù hợp môi trường. Kỹ thuật thể hiện này là đặc trưng của trường phái quy hoạch cảnh quan, rất thông dụng sau những công trình kinh điển của McHarg từ những năm 60. Hệ thống bản vẽ, cách thể hiện, cách chồng lớp, màu sắc, nhất là cách thể hiện những biến đổi theo thời gian v.v. đều là những bài học kinh nghiệm quý báu cho người làm quy hoạch. Tuy nhiên, bạn đọc cần nắm được là vấn đề không chỉ là kỹ thuật thể hiện, mà là hiểu biết về nguyên lý tác động, biến đổi của các yếu tố tạo nên cảnh quan như chất đá, chất đất, địa hình, thực bì, nước ngầm, nước mặt, gió, nắng, nhiệt v.v. cũng như ảnh hưởng của chúng đến các chức năng sử dụng. (đó là chưa kể những yếu tố kinh tế, văn hóa xã hội). Điều đó có nghĩa là không chỉ thể hiện được hiện trạng của các yếu tố này, mà còn phải hình dung được sự thay đổi của chúng trong quá khứ và tương lai cũng như hệ quả đối với sử dụng đất. Qua đó càng thấy rõ chuyên gia thiết kế đô thị đương đại là một nghề riêng, với một khoa học riêng, liên thông rất nhiều lĩnh vực và không chỉ dừng lại ở khả năng thể hiện đồ họa hay kỹ thuật sử dụng máy tính. Những kiến thức này, hiện nay, nhiều kiến trúc sư quy hoạch của Việt Nam còn thiếu, nên sẽ gặp khó khăn khi áp dụng. Vì thế, nội dung này có thể và cần thiết được đưa vào giảng dạy tại khoa quy hoạch hoặc là làm thành các chương trình nâng cao kiến thức cho người làm quản lý và quy hoạch ở Việt Nam.

Cùng Danh Mục:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>